12/12/07

Phát hiện khu vực tạo sao lớn nhất

- Các nhà khoa học công tác tại kính viễn vọng Hubble vừa phát hiện một vòng cung ánh sáng bí ẩn, sau một cụm thiên hà xa xôi. Đây là khu vực tạo sao lớn nhất, sáng nhất và nóng nhất mà chúng ta từng biết đến trong không gian.
Vòng cung bí ẩn được đặt tên là Lynx, sáng gấp 1 triệu lần so với khu vực tạo sao nổi tiếng gần đấy là tinh vân Orion. Vòng cung này chứa 1 triệu vì sao màu trắng xanh, nóng gấp đôi các vì sao tương tự trong dải Ngân hà của chúng ta. Đây là một trong những ví dụ hiếm về buổi sơ khai của vũ trụ, nơi có những cơn bão lửa dữ dội tạo sao hoành hành khắp bầu trời. Tuy nhiên, vì trái đất cách vòng cung Lynx đến 12 triệu năm ánh sáng, hình ảnh chúng ta quan sát được đã phần nào bớt rực rỡ.
Khám phá nói trên là kết quả của một cuộc nghiên cứu có hệ thống về các cụm thiên hà xa xôi, có sử dụng các kính thiên văn hồng ngoại, quang học và tia X lớn trên thế giới, trong đó có Hubble, ROSAT và Keck. Nhóm nghiên cứu bao gồm các nhà khoa học quốc tế, do Bob Fosbury thuộc Cơ quan Không gian châu Âu (ESA) tại Đức làm trưởng nhóm.
Cụm sao khổng lồ Lynx có hình vòng cung màu đỏ, ẩn phía sau một cụm thiên hà cách chòm sao phía bắc của nó 5.400 triệu năm ánh sáng. Đây là hình ảnh phóng đại của một thiên thể bí ẩn cách chúng ta tới 12.000 triệu năm ánh sáng. Điều này có nghĩa là nó đã được sinh ra khi vũ trụ chưa đầy 2.000 triệu năm tuổi.
Fosbury và nhóm nghiên cứu của ông tìm cách xác định vòng cung bằng cách phân tích ánh sáng từ thiên thể nêu trên, nhưng họ không thể nhận ra được mẫu màu trong quang phổ của nó. Fosbury nhận thấy, ánh sáng của vòng cung Lynx có liên quan với tinh vân Orion. Tuy nhiên, trong khi tinh vân Orion chỉ lấy năng lượng từ 4 ngôi sao nóng màu trắng xanh thì vòng cung Lynx chứa tới cả triệu ngôi sao như thế.
Hơn nữa, kết quả phân tích quang phổ còn cho thấy rằng, các vì sao trong vòng cung Lynx có sức nóng gấp đôi các vì sao trung tâm của tinh vân Orion, với nhiệt độ bề mặt lên tới 80.000oC. Trong vũ trụ của chúng ta cũng có nhiều khu vực tạo sao khác sáng hơn và lớn hơn tinh vân Orion, nhưng không có nơi nào sáng và nhiều sao nóng bằng vòng cung Lynx. Ngay cả nhiệt độ của những vì sao lớn nhất gần chúng ta cũng không vượt quá 40.000oC. Chỉ có những vì sao hình thành từ khí gas nguyên sơ của vũ trụ buổi ban đầu mới có thể lớn hơn và nóng hơn sao ở vòng cung Lynx. Nhiệt độ của chúng có thể lên tới 120.000oC, còn khối lượng của chúng lớn gấp vài trăm lần khối lượng mặt trời. Tuy nhiên, thành phần hóa học của vũ trụ ngày nay khiến cho không có vì sao mới nào có khối lượng nặng trên 100 lần khối lượng mặt trời. Theo nhận định của giới khoa học, sao "nguyên sơ" siêu nóng là những vật thể phát sáng đầu tiên cô đặc lại, sau khi "Vụ nổ lớn" Big Bang nguội bớt. Các nhà nghiên cứu thiên văn học tin rằng chúng còn được sinh ra trước cả vòng cung Lynx, cách đây 1.800 triệu năm.
Theo: VietNamNet